1. Logistics là gì?

Hiện tại có rất nhiều cách định nghĩa khác nhau về logistics. Mỗi ngành nghề, lĩnh vực sẽ có cách định nghĩa riêng theo góc nhìn của ngành nghề, lĩnh vực đó.

Chẳng hạn có định nghĩa cho rằng logistics là hậu cần. Lại có định nghĩa cho rằng logistics là cung ứng dịch vụ kho bãi và vận tải,… Vậy thì logistics là gì?

Trong bài viết này, Uptalent sẽ giới thiệu cùng bạn cách định nghĩa được sử dụng phổ biến nhất. Đó là cách định nghĩa của hội đồng quản trị Logistics của Hoa Kỳ (CLM). Hội đồng này định nghĩa logistics như sau:

“Logistics là quá trình hoạch định, tổ chức thực hiện và kiểm soát một cách có hiệu quả quá trình lưu chuyển, dự trữ hàng hóa, dịch vụ và những thông tin liên quan từ điểm xuất phát đầu tiên đến điểm tiêu dùng cuối cùng nhằm đáp ứng yêu cầu của khách hàng”

Theo định nghĩa trên thì logistics là một chuỗi các hoạt động nhằm quản lý sự luân chuyển hàng hoá từ nơi sản xuất đến nơi tiêu thụ và sau cùng là đến tay người tiêu dùng. Trong chuỗi hoạt động này yếu tố vận tải đóng vai trò chủ đạo. Bởi vậy mới có quan niệm cho rằng logistics là hoạt động vận chuyển hàng hóa.

2. Vai trò của dịch vụ logistics trong kinh doanh 

Trước bối cảnh hoạt động thương mại quốc tế phát triển mạnh mẽ, cùng với đó là sự gia tăng về nhu cầu trao đổi, mua bán hàng hoá, nên dịch vụ logistics càng có vai trò quan trọng đối với quá trình kinh doanh. Cụ thể:

+ Dịch vụ logistics giúp liên kết các hoạt động trong chuỗi giá trị toàn cầu

Các hoạt động trong chuỗi giá trị toàn cầu bao gồm cung cấp, sản xuất, phân phối và mở rộng thị trường cho các hoạt động kinh tế. 

Với sự tiến bộ về mặt công nghệ, thị trường toàn cầu phát triển một cách nhanh chóng. Do đó, các nhà quản lý xem logistics là công cụ hữu hiệu để liên kết các khía cạnh khác nhau của hoạt động kinh doanh. 

Kinh tế thế giới ngày nay được nhận định là nền kinh tế liên kết. Theo đó các doanh nghiệp ngày càng mở rộng biên giới quốc gia. Điều này kéo theo khái niệm quốc gia về thương mại chỉ đứng hàng thứ 2 so với hoạt động của các doanh nghiệp.

Một ví dụ điển hình là trong thị trường tam giác, bao gồm Nhật, Mỹ-Canada và EU. Tại thị trường này, các công ty trở nên quan trọng hơn quốc gia. Bởi vì quyền lực của họ đã vượt khỏi biên giới một nước và quốc tịch của công ty trở nên mờ nhạt.

Chẳng hạn, công ty Toyota có phần lớn cổ đông người Nhật. Nhưng thị trường tiêu thụ của họ là ở Mỹ và xe của họ được sản xuất tại nhà máy của Mỹ.

+ Logistics giúp tối ưu hoá quy trình sản xuất kinh doanh từ khâu đầu vào tới khi sản phẩm tới tay khách hàng

Kể từ những năm 70 của thế kỷ XX, các cuộc khủng hoảng năng lượng xảy ra liên tiếp. Điều này đã buộc các doanh nghiệp phải chú trọng nhiều hơn đến chi phí, nhất là chi phí vận chuyển.

Trong nhiều giai đoạn, lãi suất ngân hàng tăng cao khiến họ phải tiếp tục cân nhắc vấn đề sử dụng vốn sao cho hiệu quả. Trong khi đó, vấn đề hàng tồn kho có ảnh hưởng rất lớn đến nguồn vốn. Cụ thể, lượng hàng tồn kho quá nhiều sẽ khiến doanh nghiệp bị đọng vốn.

Vì những nguyên nhân kể trên mà các doanh nghiệp nhận ra phải ưu tiên việc tối ưu hóa quá trình sản xuất, lưu kho và vận chuyển hàng hóa. Với sự trợ giúp của công nghệ thông tin, logistics đã trở thành công cụ đắc lực giúp doanh nghiệp thực hiện điều này.

1. Làm thế nào để tìm kiếm và chọn lựa đơn vị cung cấp dịch vụ logistics phù hợp cho doanh nghiệp của tôi?

Hầu hết các doanh nghiệp ngày nay đều ưu tiên tập trung tối đa nguồn lực vào hoạt động kinh doanh chính yếu. Như một lẽ tất nhiên, các hoạt động liên quan đến kho bãi, vận chuyển hàng hóa, thủ tục xuất nhập khẩu sẽ được thuê ngoài.

Việc lựa chọn một nhà cung cấp dịch vụ Logistics uy tín sẽ giúp doanh nghiệp của bạn cắt giảm tối đa chi phí, nâng cao hiệu quả cho hoạt động kinh doanh và tăng sức cạnh tranh trên thị trường.

Dưới đây là 6 tiêu chí quan trọng đầu tiên mà doanh nghiệp cần quan tâm khi lựa chọn nhà cung cấp logistics.

1. Chất lượng dịch vụ và độ tin cậy 

Trong các tiêu chí để đánh giá thì chất lượng dịch vụ là một trong những điều mà doanh nghiệp nào cũng muốn để tâm đến mỗi khi lựa chọn đối tác. Chuyên nghiệp, uy tín, chi phí hợp lý, thời gian giao hàng đúng chuẩn trong hợp đồng, thái độ phục vụ tuyệt vời,…chính là những gì mà một doanh nghiệp mong đợi ở một nhà cung cấp logistics.. 

Sự uy tín và chuyên nghiệp của nhà cung cấp được đánh giá qua hồ sơ năng lực của công ty, thông tin pháp lý rõ ràng đầy đủ và đặc biệt là những dịch vụ được thực hiện đúng cam kết với khách hàng. Đồng thời những đánh giá của khách hàng cũ cũng cho thấy mức độ uy tín của một đơn vị vận tải hàng hóa mà bạn cần tham khảo trước khi lựa chọn.

Độ tin cậy của công ty thể hiện ở việc đáp ứng tất cả các tiêu chí như giao hàng đúng hạn, đảm bảo an toàn hàng cùng với những hỗ trợ kịp thời cho khách hàng. Đơn vị được đưa vào diện xem xét phải có đủ năng lực để phục vụ nhu cầu vận chuyển cho doanh nghiệp. Hãy tự đặt những câu hỏi như: Đơn vị đó cung cấp những dịch vụ gì? Những dịch vụ này có phục vụ các yêu cầu của công ty bạn không? Nhà vận tải đó phải có các thiết bị và nguồn lực cần thiết, cũng như khả năng đảm bảo chất lượng cho lô hàng cần vận chuyển.

2. Chi phí vận chuyển và hình thức thanh toán

Một đơn vị cung cấp dịch vụ vận tải có chất lượng tốt đồng thời phải đảm bảo đi kèm với giá cả hợp lý và cạnh tranh. Tuy nhiên hợp lý ở đây không phải là rẻ, bởi những công ty có giá quá thấp đôi khi sẽ không đủ tiềm lực để đảm bảo chất lượng tốt nhất cho bạn. Một nhà vận tải có tỷ lệ tai nạn thấp và phí dịch vụ cao hơn vẫn tối ưu hơn so với một nhà cung cấp có phí dịch vụ thấp hơn nhưng tỷ lệ tai nạn lại ở mức báo động.

Bên cạnh giá cả thì phương thức thanh toán của nhà cung cấp cũng là tiêu chí mà bạn cần quan tâm. Nhà cung cấp có cho doanh nghiệp thanh toán nhiều lần hay chỉ 1 lần duy nhất?

Phương thức thanh toán linh hoạt nhiều lần đảm bảo khả năng bạn có thể thanh toán và cũng đảm bảo nguồn tiền về cho nhà cung cấp đủ cho hoạt động sản xuất của họ.

3. An toàn hàng hóa

Độ an toàn hàng hóa là khả năng đảm bảo vận chuyển hàng hóa đến nơi nhận một cách nguyên vẹn. Một dịch vụ vận chuyển uy tín luôn ưu tiên sự an toàn cho hàng hóa của bạn. Đồng thời, các công ty logistics uy tín sẽ phải có những hợp đồng bảo hiểm với những điều khoản chặt chẽ nhằm bảo vệ quyền lợi cho khách hàng trong trường hợp hàng hóa bị thiệt hại trên đường vận chuyển, trừ trường hợp do yếu tố khách quan như thiên tai. Hãy chắc chắn rằng công ty bạn lựa chọn có dịch vụ bảo hiểm hàng hóa.

4. Thời gian giao hàng 

Chỉ khi đáp ứng được tiến độ hàng hóa vận chuyển và được giao đúng hẹn thì mới đảm bảo công việc kinh doanh của bạn không bị trì hoãn, gián đoạn. Rất nhiều khách hàng phàn nàn về sự chậm trễ của việc giao hàng không đúng thời gian cam kết. Do đó tiêu chí về tốc độ, thời gian cũng là một điểm để đánh giá công ty logistics có thực sự uy tín để bạn gửi gắm hay không.

5. Tính linh hoạt 

Tính linh hoạt thể hiện ở khả năng đáp ứng và xử lý các tình huống phát sinh của khách hàng. Rất nhiều đơn vị cung cấp logistics cảm thấy khá khó chịu trước những yêu cầu đặc biệt, hay sự thay đổi giữa chừng của doanh nghiệp. Điều đó luôn khiến các doanh nghiệp băn khoăn rằng liệu các đơn vị ấy có thực sự đáng tin cậy hay không. Vì vậy trước khi muốn lựa chọn một đối tác lâu dài, hãy xem xét cả khả năng của đơn vị đó có thể đáp ứng những thay đổi, yêu cầu của mình hay không. Chắc chắn Khách hàng là thượng đế rồi phải không nào?

6. Trải nghiệm dịch vụ khách hàng

Điều này thể hiện ở mức độ hài lòng và sự thỏa mãn các nhu cầu của khách hàng khi sử dụng dịch vụ. Được đánh giá qua thái độ làm việc, ứng xử của nhân viên có tận tình chuyên nghiệp với khách hàng hay không? Tiêu chí này cũng giúp tạo được sự thiện cảm của khách hàng đối với công ty. Chất lượng dịch vụ khách hàng là yếu tố bạn không nên bỏ qua, vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến mức độ hài lòng và thỏa mãn của bạn khi sử dụng dịch vụ của công ty.

Trên đây là 6 tiêu chí quan trọng để đánh giá nhà cung cấp dịch vụ logistics đối với các doanh nghiệp. Tuy nhiên, để tiến hành đánh giá theo 6 tiêu chí ở trên, bạn cần có cơ sở các thông tin chính xác, minh bạch và đầy đủ của nhà cung cấp. 

Các công nghệ và xu hướng mới đang được áp dụng trong dịch vụ logistics bao gồm: công nghệ trí tuệ nhân tạo, Internet of Things (IoT), blockchain, hệ thống quản lý kho tự động, dịch vụ giao hàng trong ngày và giao hàng bằng drone.

Nếu có sự cố xảy ra trong quá trình vận chuyển, khách hàng cần liên hệ ngay với đơn vị cung cấp dịch vụ logistics để được hỗ trợ giải quyết. Các đơn vị này thường sẽ có chính sách hỗ trợ và bồi thường trong trường hợp hàng hóa bị hư hỏng hoặc mất mát do lỗi của đơn vị logistics.

1. Dịch vụ vận tải

Hoạt động dịch vụ vận tải vốn là một trong số các loại hình dịch vụ logistics phổ biến và phát triển mạnh, tuy nhiên dưới ảnh hưởng của đại dịch thì cũng chịu những tác động nặng nề.

Theo số liệu từ Tổng cục thống kê vào tháng 10/2020, hoạt động vận tải trong nước chiếm tỷ trọng chính đạt 1,403 tỷ tấn (chiếm 98,45% trong cơ cấu vận chuyển hàng hóa trong nước và ngoài nước), nhưng giảm 7,9% so với cùng kỳ năm 2019. Vận tải hàng hóa nước ngoài đạt 26,3 triệu tấn (chiếm tỷ trọng rất nhỏ 1,55%), tức giảm 18,6% so với cùng kỳ năm trước, luân chuyển hàng hóa đối với vận tải trong nước và ngoài nước theo đó cũng giảm đáng kể sau một năm.

Mặt khác, xét theo khối lượng vận chuyển hàng hóa thấy rằng vận tải nước ta vẫn phụ thuộc chủ yếu vào đường bộ, chiếm tỷ trọng lớn nhất khoảng 74,35% tổng khối lượng vận chuyển và cũng là loại hình phổ biến nhất, tiếp sau đó là vận tải đường thủy nội địa (20,97%), đường biển chiếm 4,42% và cuối cùng chiếm tỷ trọng thấp nhất và cũng là loại hình ít phổ biến nhất trong cơ cấu phương thức vận chuyển hàng hóa của Việt Nam tháng 10/2020 lần lượt là vận tải đường sắt (0,22%), đường hàng không (0,01%).

2. Dịch vụ kho bãi

Hiện nay, dịch vụ kho bãi là một trong những loại hình dịch vụ logistics cung cấp chính của các doanh nghiệp logistics Việt Nam, có khoảng 53,7% doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam cung cấp dịch vụ kho bãi. Đây là loại hình dịch vụ logistics liên quan đến hoạt động lưu trữ, bảo quản sản phẩm, các bán thành phẩm và bán thành phẩm nhằm cung ứng cho khách hàng nhanh chóng và tiết kiệm chi phí nhất có thể, đồng thời cũng cung cấp các thông tin về tình trạng, điều kiện lưu trữ và vị trí lưu kho của hàng hóa.

Thương mại điện tử ngày càng phổ biến dẫn đến nhu cầu của người tiêu dùng Việt Nam hiện nay đang có xu hướng chuyển sang mua sắm trực tuyến thay vì mua trực tiếp tại các siêu thị, chợ và chuyển từ tiêu dùng thực phẩm tươi sống ít phổ biến hớn và chuyển sang hàng đông lạnh để dự trữ dùng dần thì việc các doanh nghiệp kinh doanh tối ưu vận tải và lưu kho bãi là điều cần thiết để có thể nâng cao năng lực cạnh tranh và tiết kiệm chi phí.

Theo thông tin từ Báo cáo Logistics Việt Nam, tính đến tháng 12/2019, nước ta có 96 kho ngoại quan, trong đó có 48 kho lạnh với công suất lớn nhỏ khác nhau, khoảng 80% kho lạnh được lấp đầy. Đến năm 2020 thì nhiều kho lạnh khác đang được xây dựng, vẫn chưa đi vào hoạt động.

Những điều trên tạo cơ sở cho loại hình dịch vụ kho bãi ngày càng phổ biến đồng thời cũng đòi hỏi các doanh nghiệp Logistic Việt Nam cần quan tâm hơn, có những phương pháp phát triển công nghệ quản lý kho, vốn đầu tư phát triển kho bãi một cách hiệu quả.

3. Dịch vụ giao nhận

Dịch vụ giao nhận là loại hình dịch vụ logistics có liên quan đến hoạt động vận chuyển, gom hàng, lưu kho, bốc xếp hàng, bốc xếp, đóng gói và phân phối hàng hóa cũng như liên quan đến các dịch vụ tư vấn, kể cả các vấn đề về thủ tục hải quan, thanh toán, mua bảo hiểm, các chứng từ hàng hóa,….

Hiện nay, cùng với sự tăng trưởng của sản xuất trong nước, tiền lương, tiêu dùng và đặc biệt là sự bùng nổ của thương mại điện tử là yếu tố thúc đẩy logistics Việt Nam phát triển. Đây là điều kiện thuận lợi, làm cơ sở cho các công ty 3PL quốc tế tạo ra những giá trị gia tăng của dịch vụ logistics nói chung và dịch vụ giao nhận nói riêng.

Theo Báo cáo Logistics Việt Nam 2020, Việt Nam có khoảng 80,3% doanh nghiệp logistics nước ta cung cấp dịch vụ giao nhận hàng hóa nội địa và quốc tế. Thị trường giao nhận sẽ tăng theo sự phát triển của các sàn thương mại điện tử phổ biến như Lazada, Shopee, Tiki,…điều này làm tăng tính cạnh tranh cho các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ giao nhận, đòi hỏi các công ty này phải tham gia rút ngắn thời gian giao hàng để có thể đáp ứng nhu cầu khách hàng cũng như tránh ảnh đến hoạt động kinh doanh của các nhà bán hàng trực tuyến.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ giao nhận phổ biến tại Việt Nam (Viettel Post, VNPost, Giao hàng nhanh, Giao hàng tiết kiệm…) cũng đang tích thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ Blockchain, trí tuệ nhân tạo,…và cải thiện chất lượng nguồn nhân lực để có thể nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ cũng như cắt giảm chi phí logistics.

4. Dịch vụ khác

Dịch vụ đại lý hải quan là loại hình dịch vụ logistics khá phổ biến, là một trong các dịch vụ cung cấp chính của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics Việt Nam. Khảo sát của VLA( Hiệp hội doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam) có khoảng 87,7% doanh nghiệp cung cấp dịch vụ này và chất lượng cũng đã được nâng cao hơn so với thời gian trước.

Tuy nhiên dịch vụ đại lý hải quan vẫn tồn tại một số bất cập, trong đó có nhiều đại lý hải quan hiện nay chưa được thay mặt chủ hàng dùng chữ ký số để thực hiện công việc kiểm tra. Điều này dẫn đến hoạt động bảo lãnh thông quan được thúc đẩy để từ đó nâng cao vai trò của đại lý hải quan hơn, hướng tới chuyên nghiệp hóa dịch vụ đại lý hải quan theo chuẩn mực quốc tế

Trong thực tế tình hình Việt Nam hiện nay, các dịch vụ kiểm dịch, hun trùng…cũng dần phổ biến hơn, đặc biệt khi mà đại dịch bùng phát và đang diễn ra rất phức tạp.

Dịch vụ ICD (cảng cạn) cũng là một loại hình dịch vụ logistics ngày càng phổ biến, theo Bộ giao thông vận tải, hiện nay Việt Nam có 9 cảng cạn được cấp phép và 16 điểm thông quan có chức năng như cảng cạn. Việc phát triển hệ thống cảng cạn góp phần tổ chức vận chuyển container một cách hợp lý, tăng hiệu quả dịch vụ logistics cũng như giảm ùn tắc cảng biển, cửa khẩu quốc tế và các đô thị lớn.

Đúng vậy, dịch vụ logistics có ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Nếu quá trình vận chuyển không được quản lý và điều phối tốt, có thể dẫn đến các trở ngại trong chuỗi cung ứng, gây ảnh hưởng đến khả năng sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp. Do đó, việc lựa chọn đơn vị cung cấp dịch vụ logistics uy tín và chuyên nghiệp là rất quan trọng để đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh được diễn ra suôn sẻ.

Các đơn vị cung cấp dịch vụ logistics thường cung cấp các công cụ và phần mềm để khách hàng có thể theo dõi quá trình vận chuyển của hàng hóa, bao gồm thông tin về thời gian giao hàng, vị trí của hàng hóa và trạng thái vận chuyển.

Điều quan trọng đầu tiên là đảm bảo đóng gói hàng hóa đúng cách để tránh các va chạm và hư hỏng trong quá trình vận chuyển. Các đơn vị cung cấp dịch vụ logistics cũng cần áp dụng các biện pháp bảo vệ và đảm bảo an toàn cho hàng hóa trong quá trình vận chuyển.

Thời gian giao hàng của dịch vụ logistics phụ thuộc vào nhiều yếu tố như khoảng cách, phương tiện vận chuyển, số lượng hàng hóa và điều kiện thời tiết. Tuy nhiên, đa phần các nhà cung cấp dịch vụ logistics sẽ cố gắng đáp ứng yêu cầu của khách hàng về thời gian giao hàng.